شناسایی فاکتورهای خطرساز زردی در نوزادان پیش از تولد آنها

به دلیل عوارض جدی زردی نوزادی , شناسایی فاکتورهای خطرساز زردی در نوزادان پیش از تولد آنها و در دوران بارداری اهمیت بسزایی دارد. زردی عامل مهمی در بستری نوزادان در بیمارستان پس از تولد است و بعضا عامل مهمی در مرگ و میر نوزادان تازه متولد شده به شمار می آید. از این جهت شناسایی عوامل زمینه ساز زردی یا شناسایی فاکتورهای خطرساز زردی پریناتال می تواند به تشخیص و درمان زردی نوزادان کمک بزرگی نماید و از عوارض خطرناک آن مثل کرنیکتروس پیشگیری کند.

لزوم شناسایی فاکتورهای خطرساز زردی

زردی یکی از عوامل بستری مجدد نوزادان پس از تولد در بیمارستان است.

همچنین شناسایی فاکتورهای قابل پیشگیری آن برای کاهش مرگ و میر نوزادان و عدم بستری مجدد آنها در بیمارستان بسیار حائز اهمیت است. زردی عامل مهمی در بستری نوزادان پس از ترخیص آنها می باشد و این می تواند هزینه های زیادی را هم برای خانواده ها و هم برای دولت به دنبال داشته باشد همچنین زردی می تواند در صورتی که در زمان مناسب خود تشخیص داده نشده و درمان نگردد موجب مرگ و میر نوزادان باشد.

از این جهت دانشمندان و محققین تحقیقات خود را برای شناسایی فاکتورهای خطرساز زردی آغاز نمودند.

بررسی های انجام گرفته در مرحله اول شامل جمع آوری اطلاعات زیر می باشد.

1. اطلاعات دموگرافیک مادر که شامل مواردی همچون سن مادر , تعداد زایمان , گروه خونی , وجود سابقه زردی در فرزند یا فرزندان قبلی , تست کومبس غیر مستقیم می باشد
2. اطلاعات مربوط به نوزاد که شامل مواردی همچون سن نوزاد , جنس نوزاد , وزن وی در زمان تولد , وزن فعلی , نحوه زایمان (طبیعی یا سزارین), سن حاملگی , میزان بیلی روبین , تست کومبس مستقیم , اسمیر خون محیطی, HCT
3. عوارض پری ناتال که شامل مواردی مثل عفونت واژینال , سرکلاژ , فشار خون , دوقلویی , زایمان بریج , پارگی زودرس کیسه آب , بارداری خارج از رحم , عفونت ادراری , پره اکلامپسی , اکلامپسی می باشد.

آشنایی با اصطلاحات در شناسایی فاکتورهای خطرساز زردی

این اطلاعات از پرونده پزشکی مادران و نوزادان و نیز طی مصاحبه ای که با مادران انجام گرفته به دست آمد.

زمانی که میزان بیلی روبین سرم محاسبه شده به نسبت وزن و سن نوزاد به دست آمد بیش از میزان قابل انتظار آن بود که این نشان دهنده زردی در نوزادان بود. پره اکلامپسی فشار خون بیش از 90 روی 120 mmHg می باشد که در این مطالعه در دو نوبت پی در پی در طی 4 ساعت و نیز پروتئینوری بیش از 30 دسی لیتر بر میلی گرم بر روی تست دیپ استیک ادراری گفته می شود. زایمان بریج یا پرزانتاسیون بریج زمانی رخ می دهد که لگن یا اندام تحتانی جنین در مدخل لگن مادر قرار گرفته باشد  و این مسئله از طریق سونوگرافی و معاینه لگن مشخص می شود. پارگی زودرس کیسه آب در هنگام بارداری و زایمان زمانی رخ می دهد که ریزش ناگهانی مایع از واژن اتفاق بیفتد و PH آن بر اساس کاغذ نیترازین بین 7 تا 7.5 باشد.

دیابت بارداری یا دیابت پس از زایمان زمانی اتفاق می افتد.

که تست قند خون مادر بعد از  یک ساعت دریافت 50 گرم گلوکز بیش از 140 میلی گرم در دسی لیتر باشد.

• پلی اوری
• پلی دیپسی
• کاهش وزن
• و کتواسیدوز دیابتی

در تشخیص دیابت مطرح می شوند.

یافته ها در بررسی شناسایی فاکتورهای خطرساز زردی

در بررسی های انجام گرفته روی عوامل ایجاد کننده زردی نوزاد و شناسایی فاکتورهای خطرساز زردی متوجه شدیم که زردی در نوزادان پسر بیش از نوزادان دختر اتفاق می افتد به طوری که 63 درصد از نوزادان پسر و 37 درصد از نوزادان دختر به زردی مبتلا بوده اند. در این بررسی ها 62 درصد از زایمان ها به روش طبیعی بود و 38 درصد آن به روش سزارین انجام می گرفت. نوزادان پسر و دختر از نظر میزان بیلی روبین با هم تفاوت داشتند به طوری که طی بررسی ها برای شناسایی فاکتورهای خطرساز زردی متوجه شدیم که میزان بیلی روبین در نوزادان پسر نسبت به نوزادان دختر مقدار بیشتری داشت.

همچنین ما متوجه شدیم که با بالا رفتن سن مادر میزان بیلی روبین در خون نوزادان کاهش می یابد.

همچنین هورمون های تیروئید مادر نیز رابطه معکوسی با میزان بیلی روبین نوزادان داشته است.

به طور کلی نتایج تحقیقات شناسایی فاکتورهای خطرساز زردی نشان می دهد که مادران بین سنین 20 تا 35 سال و نوزادان پسر بیشتر به زردی مبتلا می شوند و بیشترین درصد فراوانی زردی مربوط به نوزادان مادران بین سنین 20 تا  35 سال , نوزادان پسر و نوزادان نارس بوده است.

نارس بودن نوزاد عامل مهمی است که در بیشتر موارد منجر به زردی نوزاد می شود.

نارس بودن به معنی تکمیل نکردن 37 هفته بارداری کامل می باشد.

و نوزادانی که زودتر از این زمان به دنیا آیند نوزاد نارس خوانده شده.

و این نوزادان در معرض خطر مشکلات و بیماری های زیادی از جمله زردی نوزادی قرار دارند.

شناسایی فاکتورهای خطرساز زردی در دوره پریناتال و فراوانی آنها

در جدول زیر میزان فراوانی زردی ناشی از عوامل مختلف مورد بررسی قرار گرفته است.

و به صورت دسته بندی شما می توانید مهمترین عوامل ایجاد کننده زردی را در نوزادان مشاهده نمایید.

(درصد) تعداد   عارضه در مادر
1(%4/8)        عفونت واژینال
2(%9/5)        سركلاژ
(8/4(%1        پارگی زودرس کیسه آب
(19(%4         افزایش فشار خون مادر
1(%4/8)        دوقلو زایی
2(%9/5)       بريج زايمان
(8/4(%1       بارداری خارج از رحم
1(%4/8)       خونريزی
2(%9/5)       دیابت بارداری
1(%4/8)      عفونت ادراری
3(%14/3)     پره اکلاسمی
(5/9(%2      تنگی لگن مادر

در شناسایی فاکتورهای خطرساز زردی نوزادانی که فاکتورهای خطر کمتری دارند نیز باید مورد بررسی قرار گیرند تا در صورت بروز زردی بتوان به موقع آن را تشخیص داده و به درمان آن اقدام نمود. یکی از مهمترین روشهای درمان زردی استفاده از دستگاه فتوتراپی است. روش فتوتراپی می تواند میزان بیلی روبین نوزاد را در زمانی کوتاه کاهش دهد. روش اجاره دستگاه زردی نوزاد در منزل برای نوزادان کامل و طبیعی با وزن نرمان می تواند روش مناسب و کم هزینه ای برای درمان زردی نوزاد باشد.